Koolhydraten komen de laatste jaren negatief in het nieuws. Ze zijn niet goed voor ons, ons lichaam kan er namelijk niks mee en we worden er dik, ziek, zwak en misselijk. Althans, dat is wat boze tongen beweren. En daarom poppen de koolhydraatarme diëten als paddenstoelen uit de grond. In dit artikel wil ik daar helderheid over verschaffen. Moet je koolhydraten nou behandelen als een vriend of een vijand? Meer over dit soort voedselhypes lees je in mijn boek

Wat zijn koolhydraten?

Koolhydraten zijn, net als eiwitten en vetten, voedingsstoffen die we vinden in ons voedsel. In hoofdstuk 1 ben ik hier al dieper op ingegaan, maar ik herhaal het graag nog een keer, de kracht zit hem immers in de herhaling. Koolhydraten leveren energie en bevatten net als eiwitten per gram 4 kilocalorieën. Vetten bevatten per gram 9 kilocalorieën. Koolhydraten zijn voor ons lichaam dé belangrijkste brandstof voor hersenen en centraal zenuwstelsel. Een lage inname aan koolhydraten resulteert in een laag energielevel, we functioneren niet goed én ons concentratievermogen verslechterd. Kortom, zonder koolhydraten geen leven en daarom echt een must, wat koolhydraatarme diëten ook prediken.

De verschillende soorten

Er bestaan verschillende soorten koolhydraten die we indelen in: enkelvoudige, tweevoudige of meervoudige koolhydraten (monosachariden, disachariden of polysachariden). Enkelvoudige koolhydraten bestaan uit één suikermolecuul (glucose, fructose of galactose), tweevoudige koolhydraten uit twee suikermoleculen (maltose, sucrose en lactose) en de meervoudige koolhydraten bestaan uit lange strengen aan elkaar verbonden suikermoleculen/sachariden. Als je het over koolhydraten hebt, dan heb je het dus over verschillende soorten.

Waar zitten koolhydraten in?

Koolhydraten komen in allerlei producten voor, waardoor het een lastige klus is om ze volledig te vermijden. Iets wat je overigens dus ook niet moet nastreven, omdat ze dé belangrijkste brandstof zijn. Je vindt koolhydraten in koek, snoep en frisdrank, maar ook in melk, brood, granen, aardappels, peulvruchten en groenten. Waar zitten koolhydraten niet in, zou dan ook eigenlijk een betere vraag moeten zijn. De koolhydraatrijke producten koek, snoep en frisdrank bevatten overigens geen nuttige voedingsstoffen. De rest van de genoemde producten wel, iets wat ik graag nog even als diëtist op de valreep vertel, hoewel het waarschijnlijk gesneden koek is.

Hoe worden koolhydraten afgebroken?

Al die soorten koolhydraten worden door het lichaam gewoon afgebroken om uiteindelijk als glucose in het bloed terecht te komen. De enkelvoudige en tweevoudige koolhydraten worden wat sneller afgebroken dan de meervoudige koolhydraten, dit vanwege het simpele feit dat ze een langere structuur hebben.

Praktijkvoorbeeld
drink je een fruitsapje dan wordt dit snel afgebroken (korte structuur) en krijg je snel energie van dat suiker dat in je bloed terecht komt. Eet je een bord pasta dan gaat dit afbraakproces wat trager (lange structuur), waardoor je geleidelijk aan energie krijgt. Het een is niet per se ‘gezonder’ of ‘ongezonder’ dan de andere hoor. Nee, het is puur een manier van afbreken, het eindproduct (glucose) is hetzelfde en óók word je van het ene koolhydraat niet opeens dikker dan van het andere soort. Dat is echt een groot fabeltje dat we kunnen negeren.

Zijn koolhydraten slecht?

Koolhydraten zijn absoluut niet slecht. Waar vetten een aantal jaar geleden werden bestempeld als slecht, bijvoorbeeld dikmaker, is dat nu met koolhydraten. Zo zal het overigens altijd wel gaan, we zoeken immers een zondebok voor al die zwaarlijvigheid. Koolhydraten zijn daar alleen niet de boosdoener van, we hebben ze juist nodig om goed te kunnen functioneren.

Moet je koolhydraatarm eten?

Eigenlijk weet je het antwoord nu wel, maar ik wil dit toch nog iets meer toelichten vanuit mijn ervaring vanuit mijn online praktijk. Regelmatig komen er namelijk mensen bij mij die net een koolhydraatarm dieet hebben gevolgd. Uiteindelijk houden ze het niet vol omdat het te beperkt is. En hoewel dat vervelend is, vind ik het veel erger om te zien dat ze door koolhydraatarm te eten en hoop voedingsstoffen missen. Brood, pasta, rijst en aardappelen worden geschrapt en wat zie je? Er ontstaan tekorten wanneer je deze koolhydraatrijke producten mist waarmee je gezondheid in het geding komt. Wil je afvallen dan moet je je porties verkleinen of minder gaan snoepen, daarmee pak je winst. Een zondebok zoeken in koolhydraten is het échte probleem wegduwen.

Samenvattend

– koolhydraten zijn dé belangrijkste brandstof (hersenen/centraal zenuwstelsel)
– er bestaan enkelvoudige, tweevoudige en meervoudige koolhydraten
– alle soorten koolhydraten worden afgebroken en komen als glucose in het bloed
– van koolhydraten worden we niet dik, van teveel eten wel


Wil je meer weten over voedselhypes?

Bestel dan hier mijn boek!

Steeds vaker kiezen mensen voor vegetarisch eten. Voor het milieu, gezondheid, dierenwelzijn, maar ook omdat er zoveel lekkere keuzes zijn. Zoals bijvoorbeeld falafel. Zo is falafel niet alleen lekker op een broodje, maar ook een goede toevoeging aan je salade. Voor de mensen die dit niet weten: falafel is gemaakt van kikkererwten, hoe leuk is dat!

Boodschappenlijst (4 personen)

250 gram falafel
100 gram gemengde sla
70 gram zongedroogde tomaat, grof gehakt
2 aubergines
2 eetlepels yoghurt
1 teentje knoflook, uitgeperst
1 theelepel gerookt paprikapoeder
1 theelepel gedroogde tijm
bakolijfolie
olijfolie extra vergine
optioneel: handje kiemgroenten of platte peterselie
zout
peper

Voedingswaarden ( per persoon)

314 energie (calorieën)
9 gram eiwitten
28 gram koolhydraten
17 gram vet ( waarvan 3 gram verzadigd vet)
9 gram vezels

Bereidingswijze

  1. Snijd de aubergines in ronde plakken van circa 1 cm.
  2. Leg ze naast elkaar op een plank en kwast in met een mengsel van 2 el bakolijfolie, gerookt paprikapoeder, tijm en zout.
  3. Verhit een grillpan en gril daarin de plakken aubergine tot ze zacht zijn en bruine streepjes krijgen. Circa 3 – 4 minuten per kant.
  4. Verhit ondertussen een koekenpan en bak daarin de balletjes falafel in 1 el bakolijfolie tot ze bruin zijn.
  5. Klop een dressing van 4 el olijfolie extra vergine , yoghurt, uitgeperste knoflook, peper en zout.
  6. Meng de sla en zongedroogde tomaat in een saladeschaal.
  7. Verdeel daar de aubergine, falafel en dressing over.
  8. Garneer met kiemgroenten of platte peterselie en serveer.
  9. Eetsmakelijk!

Salade met aubergine en falafel online diëtist

 

 

Zeekraal of Salicornia is een eenjarige plant, die te vinden is verschillende plekken in ons land. Bij riviermondingen maar ook langs onze kusten en in de zilte gebieden in het binnenland. Als online diëtist ben ik altijd opzoek naar nieuwe, uitdagende recepten. En dit recept van EatLiveTravel heeft weer alles wat ik zoek.

Boodschappenlijst (2 personen)

200 gram gerookte zalm
5 centimeter gember
4 eieren
2 kopjes rijst
2 tenen knoflook
1 bakje zeekraal
1 ui
optioneel halve zak Chinese wokgroenten
kurkuma
chilipeper
zwarte peper
kokosolie

Voedingswaarden (per persoon)

836 energie (calorieën)
50 gram eiwitten
78 gram koolhydraten
34 gram vet (waarvan 13 gram verzadigd vet)
6 gram vezels

Bereidingswijze

  1. Breng een pan water aan de kook en kook hierin de rijst gaar volgens verpakking.
  2. Snipper de ui en snijd de knoflook en gember fijn.
  3. Verwarm een scheut kokosolie in een pan en fruit hierin de ui samen met wat kurkuma en chilipeper.
  4. Wok daarna kort de knoflook en gember mee.
  5. Voeg de wokgroenten toe en wok vijf minuten mee.
  6. Snijd de zalm in snippers en houd twee plakken zalm apart. Voeg daarna ook de zeekraal en zalmsnippers toe.
  7. Verwarm in een koekenpan een scheut kokosolie en bak vier spiegeleieren.
  8. Vouw de zalm tussen de spiegeleieren en maak op smaak met wat peper en zout.
  9. Leg het zalmtartaar-burger-taartje op het bord samen met wat wokgroenten en rijst.
  10. Eetsmakelijk!

Wok met zeekraal en zalm en zalm-tartaar-burgertaartje met spiegelei online diëtist

 

 

 

Er zijn wel honderden diëten en allemaal vertellen ze ons haarfijn hoe we moeten afvallen. Typ het woord in op Google, wandel naar de eerste de beste boekenzaak en ze staan er: diëten in allerlei soorten en maten. En natuurlijk, elk dieet beweert de wijsheid in pacht te hebben en scandeert mooie verhalen. Toch zijn er veel addertjes onder het gras bij deze diëten die ik dringend met jullie moet bespreken. Een dieet volgen? Wees wijs, en doe het niet. Ik ga je uitleggen waarom.

Het dieet is niet persoonlijk

Al die honderden diëten houden geen rekening met jouw persoonlijke eigenschappen. Er wordt niet gekeken naar lichaamstype, lichaamssamenstelling, voorkeuren, persoonlijke doelen en leefomstandigheden. Je krijgt een dieet met een standaard dagmenu en algemene richtlijnen, wat alleen niks maar dan ook niks zegt over jou als persoon. Een algemeen plan? Ja. Een persoonlijk plan? Nee.

Dieet = rantsoen

Het klopt, elk dieet heeft een eigen uitgangspunt en theorie. Het lijkt van de buitenkant dan dus ook dat elke dieet, bijvoorbeeld koolhydraatarm, een ‘magische methode’ heeft. Door weinig koolhydraten te eten, veel eiwitten te eten, of door een sapkuur te doen val je af. En dus werkt het dieet zou je zeggen. Echter worden we hier toch wel in het ootje genomen, want, al die diëten hebben allemaal één sterke overeenkomst: ze bevatten ontzettend weinig calorieën. Dat je gaat afvallen is nogal logisch. Je krijgt minder energie binnen dan je verbruikt (negatieve energiebalans) en dus val je af. Het heeft alleen niks te maken met het ‘magisch’ effect van het dieet. Het komt simpelweg doordat je minder eet.

Rantsoen betekent tekorten

Zoals je hebt gelezen in hoofdstuk 1, bestaat ons voedsel uit allerlei voedingsstoffen die functies hebben in ons lichaam. Wil je gezond zijn dan moet je die in bepaalde mate binnenkrijgen. Concreet betekent dit dat je van alle producten die er zijn een bepaalde hoeveelheid per dag nodig hebt. Echter, zoals gezegd, is een dieet een rantsoen en wordt de hoeveelheid van producten drastisch verlaagd of zelfs geschrapt. Daardoor krijg je te weinig binnen en daarmee kan je gezondheid in het geding komen. Je valt af, alleen je lichaam werkt niet optimaal.

Tijdelijk gewichtsverlies en verlies spiermassa

Tijdens het volgen van een dieet val je in een sneltreinvaart af. Echter treffen we hier wederom een addertje daar onder het gras aan. Je verliest niet alleen het gewenste vetmassa, nee, ook vocht en spiermassa. Je lichaam krijgt namelijk zo weinig energie (calorieën) binnen (lees: rantsoen) en haalt als reactie energie uit die spieren. Spiermassa wordt afgebroken en dat is nou juist hetgeen wat je niet wilt. Spiermassa verhoogt de vetverbranding, geeft kracht en zorgt voor mooie vormen. Je lichaam wordt zo op een negatieve manier afgebroken. En op de koop toe val je heel snel af, maar kom je ook snel op aan plateau terecht. Het gewicht staat stil en je komt niet verder. Wil je dat plateau doorbreken dan zal je nog minder moeten eten dan je al met het dieet doet. De ervaring leert dat bijna niemand dat, logischerwijs, kan volhouden. Het resultaat? Je vervalt terug in oude gewoontes en bent geen steek verder gekomen.

Het dieet is niet praktisch

Of een voedingspatroon blijvend werkt, heeft heel erg te maken met het feit of het praktisch is en dus haalbaar. Het moet passen zowel in onze wereld (westerse levensstijl), bij jou persoonlijk en denk bijvoorbeeld aan een eventuele gezinssituatie. Is het haalbaar zou dan ook vooraf een belangrijke vraag moeten zijn.

Hoe haalbaar is het om je leven lang weinig koolhydraten te eten?
Hoe haalbaar is het om je leven lang weinig vetten te eten?
Hoe haalbaar is het om je leven lang volgens een vast dagmenu te eten?
Hoe haalbaar is het om je leven lang volgens restricties te leven?

Precies, dat is het natuurlijk niet.

Het is best haalbaar om voor een tijd een bepaald dieet te doen. Alleen je ziet eigenlijk altijd, logisch ook, dat op een gegeven moment dat gewoon niet haalbaar is. Je hebt geen zin om altijd producten te schrappen of om anders te eten dan de rest. Doordat het niet praktisch is, is het niet duurzaam.

Geen gedragsverandering

Wil je een nieuw voedingspatroon aanleren dan moet je een gedragsverandering ondergaan. Leer je jezelf niet gedrag aan dan kun je resultaten boeken, zoals bijvoorbeeld een paar kilo’s kwijtraken. Om dat te kunnen bereiken moet je je eigen gedragingen in kaart brengen. Welke gedragingen dragen bij aan het doel (bijvoorbeeld afvallen) en welke gedragingen doen dat niet. Als je dat weet kun je nieuwe (gezonde) gewoontes integreren in jouw levensstijl. Bij de meeste diëten wordt hier echter niks meegedaan. Je krijgt een voedingsplan, een dagmenu of een methode, maar je krijgt niet te horen wat je op dit moment goed doet of wat juist beter kan. Stop je met het dieet dan heb je geen handvatten gekregen hoe je nu verder moet. Het resultaat? Precies, je vervalt weer in dat oude gedrag…

Ontstaan ongezonde relatie met eten

Al die diëten kunnen een ander gevaar met zich meebrengen. Wat krijg je als er zoveel verschillende diëten zijn met regels, restricties en verboden producten? Precies, we kunnen een angst ontwikkelen voor voeding en producten. Je zit met je handen in het haar wat je moet eten en daardoor kan er een ongezonde relatie met eten ontstaan. Hier maak ik me zorgen om én terecht ook een tikkeltje kwaad.

Laat diëten passeren, maar ga er niet in mee!

Echt, iedere maand zijn er weer nieuwe diëten trending. En dat zal waarschijnlijk altijd wel zo zijn. Ik hoop echter dat jij na het lezen van dit artikel wel beter weet en elke keer bovenstaande redenen onthoudt of ze terugleest. Laat je alsjeblieft niet beïnvloeden door een hippe dieetgoeroe of BN-er. Focus je op de basis, zorg dat dát fundament staat. Dan ben je echt maar dan ook echt hartstikke goed bezig.

PS

De diëten die ik hier heb beschreven gaan uitsluitend over de populaire afvaldiëten. Er zijn ook diëten gericht op een persoon met bijvoorbeeld een hoge bloeddruk, een verhoogd cholesterolgehalte of andere specifieke gevallen. Wanneer zo’n voedingsplan is opgesteld door een diëtist is dat juist een goede zaak, in dat geval zijn bovenstaande punten niet van toepassing.

Kort samenvattend:

– een dieet is niet persoonlijk
– een dieet bevat weinig tot zeer weinig energie (kilocalorieën)
– met een dieet is de kans op tekorten groot
– het gewichtsverlies is tijdelijk en je verliest veel spiermassa
– diëten zijn vaak niet praktisch
– het dieet focust zich niet op gedragsverandering
– er kan een ongezonde relatie met eten ontstaan


Wil je mij als jouw persoonlijke online diëtist? Klik hier!

Wil je meer lezen over afvallen? Klik dan hier!

Jaren geleden moesten we vetten angstvallig vermijden uit ons voedingspatroon. Gelukkig is dat nu wel anders. We zijn ons er nu wel van bewust dat vetten cruciale rollen vervullen binnen ons lichaam én dat er bepaalde ‘gezonde’ vetten zijn die we simpelweg nodig hebben. Het doet mij als online diëtist dan ook heel goed om te zien dat we meer noten, zalm, olijfolie en avocado eten. Echter kom ik in mijn online praktijk ook vaak tegen dat we vetten iets teveel op een voetstuk plaatsen. In dit artikel leg ik uit waarom.

Vetten leveren veel calorieën

Zoals we allemaal best weten bestaat onze voeding uit voedingsstoffen die calorieën bevatten. Dit zijn de bekende energieleverende stoffen eiwitten, koolhydraten en vetten (alcohol trouwens ook). Eiwitten en koolhydraten bevatten per gram 4 kilocalorieën en vetten leveren 9 kilocalorieën per gram. Van de energieleverende stoffen leveren vetten dus de meeste hoeveelheid calorieën. Via vetvrijke producten krijgen we daardoor snel meer calorieën binnen dan eiwitrijke- of koolhydraatrijke producten (1-2).

Kans bestaat op calorieoverschot

Er kan dus gezegd worden dat vetrijke producten energierijke producten zijn. Ze leveren meer calorieën per gram en vetrijke producten zijn daardoor rijker aan energie (1-2). Dat betekent overigens niet dat we vetten moeten bestempelen als dikmakers. Onjuist! Het betekent alleen dat er een kans bestaat dat dit leidt tot een hoge inname aan calorieën aan het eind van de dag wat op lange termijn kan leiden tot een toename in lichaamsgewicht (3-4). Iets wat we soms overigens helemaal niet doorhebben. We eten avocado, noten, zalm en voegen olijfolie toe aan onze salades. Allemaal met goede bedoelingen uiteraard. Maar ondertussen krijgen we stiekem teveel calorieën binnen en vallen we niet af of komen juist aan. En dat terwijl we dachten toch goed bezig te zijn. Dat vind ik als online diëtist natuurlijk zonde, vandaar dit artikel.

Portiecontrole is het antwoord

Na het lezen van dit stuk moet je niet direct vetten in de ban doen. Ik wil alleen aangeven dat er bij een stempel ‘gezond’ ook altijd een stempel ‘met mate’ hoort. Ik noem hier de term portiecontrole. Portiecontrole is de manier waarop we onze inname met vetten zouden moeten benaderen. Althans, als je bezig bent met bijvoorbeeld afvallen of op gewicht blijven. Wat we ons dus goed moeten beseffen is dat ‘gezond’ geen synoniem is voor alles wat goed is. Ga dus niet een hele zak noten leeg eten omdat ze ‘gezond’ zijn, maar blijf in je achterhoofd houden dat noten ook flink wat calorieën leveren. Ik zeg dit niet om belerend te doen, puur om te helpen uiteraard.

Kort samenvattend

– Vetten leveren veel calorieën
– Let op portiecontrole om een calorieoverschot te voorkomen
– ‘Gezond’ is geen synoniem voor onbeperkt eten

 


Wil jij met mij aan de slag als jouw persoonlijke online diëtist? Klik dan hier.

Wil je meer lezen over eiwitten? Klik dan hier.


Bronnen

1. Whitney, E. Pinna, K. Rady Roles, S. Understanding Normal and Clinical Nutrition. Wadsworth: Cengage Learning. 2006. Chapter 5
2. De Jong, F.M. Ons Voedsel over wat erin zit, hoe het wordt gemaakt & wat het met ons doet. ’s-Graveland: Fontaineuitgevers; 2008. Hoofdstuk 15
3. Swinburn B, Sacks G, Ravussin E. Increased food energy supply is more than sufficient to explain the US epidemic of obesity. American Journal of Clinical Nutrition. 2009. Beschikbaar via: http://ajcn.nutrition.org/content/early/2009/10/14/ajcn.2009.28595
4. Stubbs CO & Lee AJ. The obesity epidemic: both energy intake and physical activity contribute. The Medical Journal of Australia. 2004. Beschikbaar via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15516193